Henk Bakker ontvangt na 49 jaar Nieuw-Guinea Herinnerings Kruis
Uitgegeven op 24-11-2009 om 17:33  |  link  |  bewaar  |  print

HIPPOLYTUSHOEF - In het gemeentehuis van Wieringen heeft Henk Bakker - uit handen van burgemeester Van Kampen - het Nieuw Guinea Herinnerings Kruis opgespeld gekregen. De erkenning werd verleend op voordracht en door inspanning van het Veteranen Comité Wieringen.


De versierselen worden opgespeld.

Henk Bakker werd met zijn familie ontvangen in de raadzaal van de gemeente Wieringen. De gebak stond klaar. Er waren naast vertegenwoordigers van het VCW ook nog een paar oud marine mensen aanwezig, wethouder Busser (waarmee Henk nog samen heeft gevaren) en raadslid Alex van Dalen. Burgemeester Van Kampen verwelkomde het gezelschap en sprak voorafgaand aan het officiële gedeelte bijvoorbeeld nog even met een kleinzoon van Henk, deze wenste geen marineman maar trekkerchauffeur te worden. Hierna nam Dick Doornik plaats achter het spreekgestoelte om Henk en zijn familie toe te spreken. De toespraak vindt u verderop in dit artikel terug.


Het Nieuw Guinea Herinnerings Kruis is zojuist opgespeld, Marjan van Kampen reikt Henk Bakker de hand.

Henk heeft 49 jaar geleden gediend bij de marine. De marine voer in 1960 met een aantal schepen richting het voormalig Nederlands Indië. Nieuw Guinea zou separaat van het nieuwe Indonesië blijven voortbestaan als onderkomen voor mensen die niet in de nieuwe situatie wensten te wonen. Ook waren de voormalige bezetters het één en ander verschuldigd aan de Papoea's, de bewoners van het bewuste gebied. De operatie was niet zonder risico, er werd zelfs gesproken over de meest riskante vlootbeweging sinds de Tweede Wereldoorlog. De vloot voer zogenaamd onder "vlag"(lees machts) vertoon. Het vliegkampschip Karel Doorman voer om die reden mee in het eskader. Er ging een intimiderende werking uit naar de nieuwe Indonesische machthebbers. Men probeerde als Nederland nog iets te redden voor de achterblijvers. Op bepaalde momenten had dit kunnen escaleren.


Namens Veteranen Contact Wieringen sprak Dick Doornik.

De heer Delorme overhandigde het lintje welke op het uniform gespeld mag worden.

Mevrouw Bakker speldde de veteraneninsigne speld op.

Het VCW bedankte de heren Busser en Van Dalen voor de aanwezigheid bij deze decorering. Donderdag 26 november van 15:00-18:00 uur (vrije inloop) is weer de maandelijkse ontmoeting van veteranen in het veteranentrefpunt op Wieringen in Hotel-Café "de Harmonie", Kerkplein 1 in Hippolytushoef, telefoon 0227-591510.

Na het officiële gedeelte was er tijd voor koffie en gebak.

Na de toespraak werd door de burgemeester het kruis opgespeld. De vrouw van Henk mocht de speld namens het VCW opspelden. Hierna werd er gefeliciteerd en ging het gezelschap aan de koffie met gebak. Burgemeester Van Kampen vertelde de echtgenote van Henk Bakker dat het VCW regelmatig bijeenkomt in café De Harmonie, maar daar was Henk inmiddels al geweest. Verder nodigde Marjan van Kampen het echtpaar uit om de jaarlijkse veteranendag op 5 mei bij te wonen. Verder werd er nog gevraagd naar Henk zijn beleving tijdens deze missie en of hij wel eens benauwde momenten had meegemaakt. Henk vertelde dat bij het ronden van Kaap de Goede Hoop het schip bijna kapseisde tijdens slecht weer. Dat was een beangstigende situatie. Gelukkig voor Henk en zijn kameraden is het in Indië niet tot een gewapend conflict gekomen.

De toespraak;

Burgemeester, meneer en mevrouw Bakker en overige familieleden, dhr. Delorme van het Veteranen Comité Wieringen en vertegenwoordigers van de media.

Hartelijk welkom op deze bijzondere dag voor een unieke gebeurtenis en ik zal u uitleggen waarom.

Toen ik ongeveer een half jaar geleden samen met Henk Bakker op de terugweg was naar Wieringen na een bezoek aan onze maandelijkse bijeenkomst van oud-marineofficieren vroeg ik hem, wetende dat het gezien zijn leeftijd mogelijk was geweest, dat hij ook in het voormalige Nederlands Nieuw Guinea had gediend en zodoende ook recht had op de status van veteraan.
Hij antwoorde mij dat dat inderdaad het geval was maar nooit het Nieuw Guinea Herinnerings Kruis had ontvangen en dus ook niet als veteraan stond geregistreerd.

Henk vertelde mij dat hij deel uitmaakte van de bemanning van de onderzeebootjager Hr.Ms. Groningen en in 1960 met dit schip naar Nieuw-Guinea was geweest.
Hr.Ms. Groningen maakte in dat jaar deel uit van Smaldeel 5 dat, gezien de toenemende spanningen tussen Nederland en Indonesië een vlagvertoonreis maakte. De term vlagvertoonreis die nu nog vaak wordt gememoreerd als machtsvertoonreis.

Na de soevereiniteitsoverdracht in 1949 houdt Nederland vast aan het meest vergelegen stukje Indië, het westelijk gedeelte van het eiland Nieuw Guinea. Nederland zal tot 1962 het bewind voeren over haar laatste bastion in de Oost, zeer tegen de zin van de Indonesische president Soekarno.
In eerst instantie zal Nieuw-Guinea als vestigingsgebied dienen voor de Indische Nederlanders die niet in het nieuwe Indonesië willen blijven maar al snel verschuift het motief:
We hadden verplichtingen tegenover de Papoea’s aldaar.
De spanning loopt in de late jaren 50 steeds meer op en Soekarno zoekt steeds meer de confrontatie. Het lijkt erop dat hij klaar is om over Nieuw-Guinea zelfs oorlog met Nederland wil gaan voeren.
Die dreiging doet de Nederlandse regering besluiten dat de verdediging van Nieuw-Guinea op peil gebracht moet worden. Het vliegdekschip Karel Doorman kan prima wat vliegtuigen naar Nieuw-Guinea brengen. Veel ruchtbaarheid wordt daaraan niet gegeven.

Officieel heet de reis een vlagvertoonreis, een reis langs bevriende havens en zo vertrekt op 31 mei 1960 de Karel Doorman de haven van Rotterdam en voegt zich bij de andere schepen: de onderzeebootjagers Limburg en Groningen en de gecharterde koopvaardijtanker Mijdrecht.
De heenreis staat vast en loopt via Las Palmas, om de Kaap en via Australië naar Nieuw-Guinea en dus niet via de kortere route door het Suezkanaal. Egypte, een oud-kolonie zou het kanaal wel eens dicht kunnen doen voor de Nederlandse oorlogsschepen.

De Nederlandse positie in het conflict met Indonisië maakt dat buurland Australië zich erg ongemakkelijk voelt en zo verneemt men op de schepen van het smaldeel dat in Freemantle de havenarbeiders staken als protest tegen het vlootbezoek. Er is geen sleepboothulp en niemand zal de trossen aannemen. De Doorman zal niet kunnen afmeren, althans dat denkt men.
Door gebruik te maken van de op volle kracht draaiende propellorvliegtuigen draait het schip om het anker heen en weet het schip op eigen kracht te draaien om in de juiste positie te komen. De havenstaking was meteen over. Na het havenbezoek aan Australië werd koers gezet naar Nieuw-Guinea.

In Hollandia wacht het smaldeel een grootse ontvangst. Een maand lang oefent de marine en trekt langs Hollandia, Sorong en Manokwari. In Biak worden de twaalf vliegtuigen voor de luchtmacht ontscheept.

Na in de Nieuw-Guineese wateren te zijn gearriveerd zouj het hoogtepunt volgen: een bezoek aan Japan. Op 2 september zet de Karel Doorman koers naar Yokohama maar diplomatiek is de koorts intussen al hoog opgelopen.

Op 17 september heeft Soekarno de diplomatieke betrekkingen met Nederland verbroken.
De regering in Tokio vindt de verhouding met Indonesië te belangrijk om deze door een vlootbezoek te laten ontregelen. Minister Luns van Buitenlandse Zaken dwingt Japan tot een ongebruikelijke handeling: Japan zegt het toegezegde bezoek af en de Doorman maakt rechtsomkeert.

Op Nieuw-Guinea is de commandant Zeemacht Nederlands Nieuw Guinea niet gecharmeerd van het afblazen van het bezoek aan Yokohama en stuurt de Bevelhebber der Zeestrijdkrachten in Den Haag het bericht: “Ben voornemens de Karel Doorman en de Groningen van smaldeel 5 naar de zuidkust te dirigeren voor vlagvertoon. Dat betekende dat de beide schepen zo ongeveer over de deurmat van Soekarno zouden varen.

De commandant op Nieuw-Guinea wordt teruggefloten door de Bevelhebber in Den Haag die beveelt dat alleen de beide jagers Groningen en Limburg naar de zuidkust worden gedirigeerd en niet de Karel Doorman. Het bevel luidde letterlijk: de Doorman niet bewesten of voorbij Sorong. Dit zou de machthebbers in Indonesië te veel provoceren.
De terugreis van het smaldeel voerde via Nieuw-Caledonië, Australië, Nieuw-Zeeland, Chili en Brazilië terug naar Nederland waar het smaldeel medio december 1960 weer aankwam
Zoals eerder vermeld maakte Henk deel uit van de bemanning van de onderzeebootjager Hr.Ms. Groningen en was dus getuige van een reis naar het laatste restje koloniaal verleden in de Oost.

Na mijn eerder genoemde gesprek met Henk realiseerde ik mij dat hij een grote kans maakte om alsnog in aanmerking te komen voor het Nieuw Guinea Herinnerings Kruis en heb ik vervolgens contact opgenomen met de sectie onderscheidingen van het Ministerie van Defensie en vervolgens alle gegevens van Henk opgestuurd.
Ik ontving daarop het volgende antwoord:

Geachte heer Doornik,
Met betrekking tot uw onderstaande vraag kan ik u het volgende berichten.
Personeel van de Koninklijke marine, dat aan boord diende van vliegdekschip
Hr.Ms. Karel Doorman, Hr.Ms. Limburg en de Hr.Ms Groningen,
maakte deel uit van Smaldeel-5.
Voor het Nieuw-Guinea Herinneringskruis wordt voor de gehele bemanning van de hiervoren genoemde schepen het verblijf m.b.t. voormalig Nederlands Nieuw-Guinea en de aangrenzende zeegebieden gesteld op de periode 27-7-1960 tot 15-10-1960. Deze data
betreft het passeren van de keerkringen.
Uw oud-collega kan een verzoek indienen om toekenning van het Nieuw-Guinea
Herinneringskruis en zich aanmelden bij het Veteraneninstituut.

Het verzoek werd ingewilligd en de volgende brief werd ontvangen:

Den Haag, 23 april 2009

Zoals uit de brief blijkt voldeed dhr. Bakker 49 jaar geleden niet aan de gestelde diensttijdcriteria vastgesteld door de toenmalige Directeur Personeel Koninklijke Marine maar gelet op het doel en de aard van de reis van smaldeel 5 in de periode 27 juli tot 15 oktober 1960 is een restrictie toegepast van 14 dagen en wordt hem 49 jaar na dato alsnog deze onderscheiding toegekend.