Bijzondere waarden van Wieringen
Uitgegeven op 10-03-2022 om 14:23  |  link  |  bewaar  |  print

WIERINGEN - Tijdens het verkiezingsdebat over natuur en landschap in Hollands Kroon overhandigde Stichting Landschapszorg Wieringen een pamflet met de titel 'De bijzondere waarden van het voormalig eiland Wieringen' aan de lijsttrekkers.



Landschapszorg riep de nieuwe gemeentebestuurders op hun groene hart te laten spreken en de in dit pamflet genoemde initiatieven te faciliteren in samenwerking met andere betrokken overheden en organisaties.

De bijzondere waarden van het voormalig eiland Wieringen
Wieringen is een bijzondere plek in de kop van Noord-Holland en steekt met zijn glooiingen en hoogtes letterlijk en figuurlijk boven het aanliggende vlakke land uit en kan daarmee worden gezien als de 'groene' kroon van Hollands Kroon. Het vroegere eiland Wieringen kent een grote verscheidenheid aan landschappen. Het bestaat uit het glooiende, hoger gelegen, besloten stuwwallandschap en de meer vlakke, lager gelegen, open kogen en polders. Wieringen bevat zowel dek- en zeezandgronden als klei en veengronden. Natte en droge en ook zoet- en zoutwatergebieden. Denk bijvoorbeeld aan de kleiputten, kwelders en schorren. De landbouw op Wieringen bestaat vooral uit melkveebedrijven en is relatief kleinschalig en vrij extensief.

Wieringen heeft de status van Bijzonder Provinciaal Landschap. Deze status is duidelijk omschreven en moet ook in de toekomst heel serieus worden genomen! De nieuwe gemeenteraad zal de 'groene' uniciteit daarvan zich goed moeten realiseren.
Veel partijen erkennen de recreatieve waarde van Wieringen. De natuur en het landschap van Wieringen zijn bepalend voor deze recreatieve waarden. Veel aspecten van deze natuur- en landschappelijke waarden staan al enkele decennia ernstig onder druk. Stichting Landschapszorg Wieringen (SLW) maakt zich al jaren sterk om deze problematiek aan te kaarten en wil nu opnieuw aandacht vragen om deze problematiek te erkennen en mede zorg te dragen om samen met andere overheden een actief beleid te gaan voeren.

De Nationale Omgevingswet is opnieuw uitgesteld, maar de gemeente is voortvarend aan het werk gegaan met de Omgevingsvisie 2040. De omgevingsvisie van de gemeente Hollands Kroon stelt zich ten doel om mensen/organisatie 'uit te dagen' om initiatieven te nemen en deze te realiseren en is geschreven voor inwoners, verenigingen, organisaties, ondernemers en zichzelf. We willen de gemeente dan ook mobiliseren zich sterk te maken voor de onderstaande kernpunten en het mogelijk te maken en mede zorg te dragen voor de hieronder genoemde landschappelijke elementen.

W1. Wierdijk.
25 augustus jl. werd het fietspad over en langs de Wierdijk geopend met de mededeling: 'De enige bewaarde authentieke Wierdijk in West-Europa is nu vanaf de fiets nog beter te bewonderen'. Deze dijk is niet alleen een cultuur-historisch monument maar ook een dijk met een grote ecologische waarde. Deze waarde betreft ook het land en water aan weerszijde van de dijk.
Er is door de jaren heen met regelmaat aangedrongen op een samenhangend onderhoud, afgestemd op de ecologische waarden. Het is dan ook te betreuren dat het al jarenlang aan gericht onderhoud ontbreekt. De bezoeker van de Wierdijk bewondert een verwaarloosde dijk terwijl het alleen al botanisch een fantastisch potentieel heeft gezien alle eerder gedane inventarisaties (bron: Zielman, 1978 & M. Oud, 2020).
De Stichting Landschapszorg Wieringen dringt aan op een samenhangend beheer voor de gehele Wierdijk, gericht op zowel de cultuurhistorische- als de ecologische waarden.

W2. Waddenkust
De Waddenzee is een van de grootste getijdensystemen ter wereld. Juist vanwege de unieke geomorfologische- en ecologische waarden staat de Waddenzee op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het gebied strekt zich uit langs de kusten van Denemarken, Duitsland en Nederland. De biodiversiteit op wereldschaal is mede afhankelijk van de Waddenzee. In het kader van de Trilaterale Waddenzee Samenwerking dragen voornoemde landen de verantwoordelijkheid voor het behoud van dit unieke ecosysteem, voor nu en later!

Recent besloot HHNK de hekken op de waddenzeedijk op Wieringen zonder enig overleg te verwijderen. De gevolgen van het weghalen van de hekken zijn desastreus. Hoogwatervluchtplaatsen van duizenden vogels worden verstoord door wandelaars al dan niet met honden, door ruiters, brommers, quads en motoren. Deze verstoringen vinden plaats aan weerskanten van de dijk met als gevolg dat ook binnendijks de pleisterende en foeragerende vogels verstoord worden. Alleen bij slecht weer verblijven de duizenden ganzen in o.a. de rustgebieden van Staatsbosbeheer. Ook de gevolgen voor de broedende weidevogels in diezelfde binnendijkse gebieden zijn immens. De agrarische natuurvereniging plaatste dit jaar al borden met het verzoek honden aan de lijn te houden. Maar zoals genoemd zijn hondenbezitters niet de enige verstoorders. Het is daarmee noodzakelijk geworden dat de hekken teruggeplaatst worden, de dijk opnieuw extensief beweid gaat worden met schapen en in het broedseizoen de weg binnendijks af te sluiten voor publiek en het pad over de kruin van de dijk sowieso geheel af te sluiten.
Tevens is 't Schor Buitendijks Den Oever van belang voor de natuur aan de waddenkust van Hollands kroon. Het in 2013 opgestelde Beheersplan Buitendijks Den Oever (opgesteld i.s.m. Wadvissersgilde, SBB, gemeente HK en SLW) is nooit ten uitvoer gebracht, maar tot op heden actueel.

W3. Weidevogels
De open graslanden op Wieringen zijn van oudsher een belangrijk broedgebied voor weidevogels. De laatste decennia zijn de aantallen gedecimeerd. De gebieden hebben nog steeds potentie om een rijk weidevogelgebied te zijn, maar is afhankelijk van een aantal beheersmaatregelen. De afgelopen jaren heeft ANV Hollands Noorden zich met vrijwilligers ingezet om de schade te beperken. Goed weidevogelbeheer is kansrijk door een aantal belangrijke gebiedsgerichte maatregelen. Om het aanvalsplan Grutto te volgen, zijn de volgende aspecten van belang:

• Omvang en openheid van het gebied
• Agrarisch beheer
• Waterpeil
• Predatorenbeheer

De melkveebedrijven op Wieringen zouden gestimuleerd kunnen worden om de handen ineen te slaan en een samenwerkingsverband aan te gaan zoals op Schiermonnikoog (Biodivers boeren) om de weidevogelstand te verbeteren en het kleinschalige karakter op Wieringen te behouden.

W4. Woalkes, bermen en singels
Bermen, singels en tuinwallen (woalkes) vormen lintvormige verbindingselementen die natuur- en groengebieden met elkaar verbinden. Wanneer deze bermen bloem-/kruidenrijk zijn, is de biodiversiteit gegarandeerd. Tot op heden bestaat het berm- en singelbeheer uit klepelen. Dit zorgt uiteindelijk voor sterke verruiging van de grasvegetatie, waardoor er vaker gemaaid (geklepeld) moet worden. Tevens worden singels verzwakt door de huidige wijze van beheer.
Kortom; meer aandacht aan een goed ecologisch bermbeheer kunnen leiden tot kruidenrijke, lintvormige verbindingselementen binnen de gemeente Hollands Kroon, en Wieringen in het bijzonder, en zo de biodiversiteit vergroten.
In het verlengde van het voorgaande punt; grotere inzet om de lengte van tuinwallen (“Woalkes”) te verruimen. Ook hier geldt; een toename in biodiversiteit en een aantrekkelijker landschap voor de fietser en wandelaar.

W5. Watersysteem Wieringen
Vanwege de vrij grote hoogteverschillen op Wieringen is het watersysteem vrij complex en bestaat het relatief kleine gebied uit meerdere peilvakken. Van oorsprong werd het water van de hogere delen vastgehouden in de zogeheten walsloten en trapsgewijs afgevoerd naar de lager gelegen kogen om vandaar uit te worden weggepompt. Door de grotere capaciteit van gemalen zijn de peilvakken groter geworden en kan water snel worden afgevoerd. Zeer natte, maar ook extreem droge periodes van de afgelopen jaren vragen echter om een andere aanpak. Het herstel van dit vroegere afwateringssysteem van sjanen en walsloten is van belang voor zowel de natuur als cultuur, maar zal tevens een agrarische functie hebben. Namelijk als drainage-systeem in natte perioden, maar ook als waterbuffer, waaruit water kan worden betrokken, in droger tijden. Bovendien vormt de cultuurhistorische betekenis van de walsloten en sjanen een belangrijk motief om ze te beschermen. In het landschap zijn ze de wegwijzers naar onze geschiedenis en een onderdeel van het typische Wieringer landschap.

We verzoeken de nieuwe gemeentebestuurders met klem hun groene hart te laten spreken en deze initiatieven te faciliteren in samenwerking met andere betrokken overheden en organisaties (zoals HHNK, LTO, Provincie en TBO’s etc.).

Stichting Landschapszorg Wieringen