Wieringen was ooit quarantaine-eiland
Uitgegeven op 18-05-2020 om 12:48  |  link  |  bewaar  |  print

Dat heel Nederland tijdens de coronacrisis in quarantaine gaat, is redelijk uniek. De één heeft hier de grootste moeite mee en een ander vindt het heerlijk om even tot rust te komen. Met huidige technieken, zoals televisie en internet via sim only op de smartphone, is de quarantaineperiode gemakkelijker door te komen. Van oudsher is quarantaine in Wieringen in het geheel geen vreemd verschijnsel. Hoe zit dat?

Wieringen als eiland
Wieringen is nu bekend als een plaats in de kop van Noord-Holland, maar dit is niet altijd zo geweest. Tot 1924 was Wieringen een eiland, zonder vaste verbinding met het vasteland. In 1924 werd het Amsteldiep en het Ulkediep afgesloten en werd Wieringen verbonden met het vasteland. Als eiland lag Wieringen op een strategisch punt. Schepen die van verre oorden kwamen, voeren via de toenmalige Zuiderzee naar Amsterdam en kwamen dus altijd langs het eiland Wieringen. Al in de VOC tijd, van 1602 tot 1800, was het eiland een populaire plek voor het overzetten van goederen van grote zeeschepen naar kleinere schepen. Deze kleinere schepen waren gemakkelijker om de binnenwateren te bevaren. Een deel van de Wieringer-bevolking verdiende hiermee hun inkomen. In het uiterste westpunt van Wieringen werden zieke zeelui afgezet om in quarantaine geplaatst te worden. Vaak hadden deze zeelui tropische ziekten opgelopen en een quarantaine op Wieringen zorgde ervoor dat ze niet in de stad Amsterdam mensen konden besmetten.

Officiële quarantaineplek
Hoe in de VOC-tijd de quarantainefaciliteiten waren, is niet echt terug te vinden in de geschiedenisboeken. Maar het zal allerminst prettig zijn geweest. Ook voor de besmette gevallen zal het geen leuke tijd zijn geweest op een afgesloten eiland te leven. In het begin van de 19de eeuw was het Koninkrijk Holland een zelfstandig onderdeel van het Franse rijk van Napoleon Bonaparte. Zijn broer Lodewijk Napoleon werd in 1806 koning van dit nieuwe koninkrijk. Helemaal zelfstandig was het Koninkrijk Holland dus niet, want uiteindelijk moest Lodewijk Napoleon de wensen van zijn broer uitvoeren. Toch bekommerde Lodewijk Napoleon zich om het Nederlandse volk, blijkt uit het respect dat hij van de bevolking kreeg bij enkele rampen. Lodewijk Napoleon maakte de status van Wieringen als quarantaine-eiland officieel. Hij liet er een complete quarantaine-inrichting bouwen, met ziekenzaal, barakken, loodsen voor opslag van goederen en een beheerderswoning. Zieke en besmette zeelui kregen op Wieringen een behandeling zonder vrees voor verdere verspreiding van ziektes. Het hele terrein werd afgesloten van de rest van het eiland, zodat ook eilandbewoners niet in aanraking kwam met besmettelijke ziektes.

Geen quarantaine-inrichting meer
Wieringen zou de status van quarantaine-eiland ongeveer een halve eeuw behouden. In 1876 werden de meeste gebouwen afgebroken en gebruikte de marine het terrein voor opslag van kruit. Rond 1920 is het terrein geheel ontruimd en kwam er een camping. Vandaag de dag is er niets meer dat nog herinnert aan de tijden van Wieringen als quarantaine-eiland. Enkel nog een dijkweg op de rand van het eiland aan de Waddenzee heeft nog de naam Quarantaineweg.