'Middenmeerder' Mansholt had grote spijt van schaalvergroting

Uitgegeven op 22-11-2017 om 11:16  |  link  |  bewaar  |  print

(INGEZONDEN BERICHT)
Hollands Kroon is de Agrarische Hoofdstad van Nederland. Het is een gebied met veel landbouwers, veehouders en vissers. Een bekende Nederlander die zich zijn hele leven inzette voor de Nederlandse samenleving en in het bijzonder voor de voedselvoorziening was Sicco Mansholt.

Fletum
Mansholt werd in 1908 geboren in Groningen. Zijn vader was daar (here)boer en Mansholt voelde zich ook aangetrokken tot het boerenbestaan. Na de Landbouwschool te hebben doorlopen werkte hij enige jaren in (toen nog) Nederlands Indië. Enige tijd nadat de Wieringermeer was drooggevallen betrok hij een boerderij vlakbij Middenmeer, aan de Cultuurweg. De boerderij, Fletum genaamd, bestaat nog. Mansholt bracht een oppervlakte van 56 hectare in cultuur.

Verzet
Tijdens de oorlog bleef hij zijn land bewerken maar was in de Wieringermeer ook bezig met verzetswerk. Hij verborg wapens op zijn land die door de geallieerden werden gedropt. Ook hielp hij jongemannen naar Engeland te ontsnappen zodat ze zich bij het bevrijdingsleger konden voegen. Gevaarlijk werk. Toen de Duitsers aan het einde van de oorlog de Wieringermeer onder water zetten, wist hij op slimme wijze aan de Duitsers die het op hem voorzien hadden, te ontsnappen. Zijn collega-verzetsman A.C. de Graaf werd tijdens de evacuatie opgepakt en doodgeschoten.


Minister Mansholt inspecteert een stal koeien in 1947

Minister
Na de oorlog werd Mansholt al snel gevraagd om minister te worden. De voedselvoorraad was minimaal. Mansholt moest er voor zorgen dat de Nederlanders genoeg te eten kregen. Er was een gebrek aan van alles. Hij vond dat de productie van voedsel omhoog moest. De boerenbedrijfjes waren volgens hem te klein om de grond op een productieve wijze te exploiteren. Daarom bedacht hij maatregelen die moesten zorgen voor schaalvergroting zodat grote boeren op een efficiënte wijze gewassen konden telen. Tegenstanders van zijn beleid vonden dat hij 'de kleine boertjes de fabriek injaagde'. Veel keuterboeren moesten door zijn beleid hun bedrijf beëindigen. Het beleid van schaalvergroting en prijsbeheersing zette hij op Europees niveau door als Commissaris. Hij was een uitgesproken voorstander van een economisch verenigd Europa, wat hem de bijnaam 'Mister Europa' opleverde.

Socialist
Mansholt was socialist en lijsttrekker voor de PvdA in 1946. Om zoveel mogelijk stemmen te krijgen trad hij in het hele land op. In Den Helder hield hij een rede op 1 mei, de Dag van de Arbeid, omlijst door koorzang en harmoniemuziek. Het fanfarekorps trok in optocht door de stad terwijl het marsmuziek speelde. In 1946 meldt de krant dat Mansholt een journalist van de Langedijker Courant een draai om de oren gaf. Het slachtoffer deed aangifte waarna Mansholt reageerde met een aangifte wegens smaad. In 1947 kwam Mansholt even terug naar 'zijn' Middenmeer om de eerste steen te leggen van een graanpakhuis.

Spijt
Mansholt was een zeer intelligente man die bergen werk verzette als politicus en bestuurder. Toch had hij aan het einde van zijn leven grote spijt van onderdelen van zijn beleid. De schaalvergroting en de intensieve landbouw hadden gezorgd voor een verslechtering van het milieu. Maar met name betreurde hij het dat veel kleine boeren noodgedwongen moesten stoppen. Hij had ze meer in bescherming moeten nemen, verzuchtte hij. Maar de schaalvergroting was niet meer te stoppen.

Kees Zwaan