Nu op Kerkplein: Een gehoorapperaat

De koe als melkproducente
Door: Kees Zwaan

Uitgegeven op 30-09-2018 om 10:32

Column door Kees Zwaan, onder het artikel kunt u reageren. De inhoud van een ingezonden artikel is ter verantwoording van de schrijver.


Toen was geluk nog heel gewoon, ook voor de koe (1952). Bron: Nationaal Archief.


"Mijn zoon had een stal met 200 koeien en die hadden het zo goed dat ze niet naar buiten wilden in de wei. Binnen vonden ze het véél fijner, ze konden daar op kussens liggen en ze konden lekker langs een apparaat met borstels schuren. En de melkrobot vonden ze helemaal het einde", vertelde een mevrouw uit Schagen vol overtuiging. Het lukte me niet haar er van te overtuigen dat met een koe die niet in de wei wil grazen iets grondig mis is.%MEER%

Lang geleden werden koeien handmatig gemolken en stonden ze een groot deel van het jaar in de wei. Nu worden koeien vaak op een industriële, fabrieksmatige manier gehouden in vaak zeer grote stallen en komen ze helaas nooit meer buiten. Maar dat is niet omdat ze dat niet meer willen.

Productie
Dat melk gezond is staat nauwelijks ter discussie. In de zeventiende eeuw sprong de melkproductie van Nederlandse koeien er al gunstig uit ten opzichte van koeien elders in Europa. Noord-Hollandse koeien gaven toen zelfs zo'n 2000 liter per jaar terwijl elders slechts 800 liter werd bereikt.

Wetenschappelijke methode
Al in de negentiende eeuw werd er op boerderij 'Groenhoven' te Wieringerwaard door J.L.Th. Groneman op 'wetenschappelijke' wijze gefokt om een zo groot mogelijke melkproductie te krijgen. Ook zijn zoon Florentius timmerde flink aan de 'melk'weg. Hij kocht in 1897 op de Schager veemarkt een jong stiertje voor slechts 107,50 gulden. Het beest noemde hij Frans en deze werd de stamvader van duizenden nakomelingen.

Goede en slechte koeien
De Gronemannen letten bij het fokken op de 'goede eigenschappen' en streefden naar 'goede' koeien. De 'slechte' gingen meteen naar de slager. In de zestiger jaren was mevrouw Groneman een begrip in Wieringerwaard en omgeving. Deze vrouwelijke telg hield zich ook intensief bezig met het fokken van stamboekvee. Zij haalde daarmee regelmatig de krant.

Melk, boter, kaas en vlees
Mevrouw Groneman poseerde soms trots naast een koe die 100.000 liter had geproduceerd. Zo'n grote hoeveelheid melk staat gelijk met 2500 ouderwetse melkbussen van 40 liter. Maar er kunnen ook 18.000 pakjes roomboter of 1000 kazen van 10 kilo (een stapel hoger dan de Martinitoren) van gemaakt worden. Door de hoge melkproductie wordt de gemiddelde melkkoe maar 5-6 jaar oud, waarna ze wordt vervangen door een jonger exemplaar. Aan het einde van haar leven brengt zij nog een flink bedrag op als vleesproducente...